De familie Bos van landbouwbedrijf en pensionstal de Hooge Stee aan de Rijsdijk in Rhoon zit in een lastig parket. Tien jaar geleden is OBD/Zoeteman begonnen met de plannen voor de bouw van de Rijshorst, fase 1, en hierna zou direct doorgegaan worden met fase 2 die De Hooge Stee en de aanpalende woning van Heerdt omhelst. Ook daar zou (de tegenwoordige) Ontwikkel en Beheermaatschappij Dorpsdijk BV (OBD) van aannemer Mels Zoeteman nieuwe woningen of appartementen ontwikkelen. Het bedrijf van de familie Bos zou verplaatst gaan worden naar de 3 ha BBL-gronden aan de Rijsdijk/Rhoonse Baan. Maar toen werden deze gronden via openbare verkoop verkocht en werd de bouwbestemming eraf gehaald waardoor de verplaatsing geen doorgang meer kon vinden.
Na een paar jaar onderhandelen sloten Bos en Zoeteman vervolgens in 2014 een aan- en verkoopcontract met ontbindende voorwaarden. Daarin staat onder meer dat er een alternatieve locatie gevonden moest worden voor de familie Bos om hun bedrijf voort te kunnen zetten en de einddatum van dat contract was december 2016. Er werd geen andere locatie gevonden en daarmee werd het contract volgens de familie Bos dus automatisch eind 2016 ontbonden.
In juni 2015 is er een ‘side-letter’ opgesteld en ondertekend tussen OBD/Zoeteman en de bewoners van Essendael; mede ondertekend door de gemeente. Belangrijke punten daarin waren onder meer dat fase 1 afgerond moest zijn, inclusief de aanleg van de Hoogeweg, voordat De Rijshorst ‘bewoond’ mag worden. En de ‘oplevering’ van de Rijshorst mocht pas gebeuren wanneer fase 2, de sloop van de boerderij van Bos, in gang was gezet en de Hoogeweg langs de boerderij van Bos, fase 1, was aangelegd.
Op dit moment is de Rijshorst al lang een breed bewoond, terwijl de Hoogeweg nog steeds niet klaar is en van sloop van de Hooge Stee in het geheel nog geen sprake is. De adviseur van de familie Bos is hierover duidelijk: “De oplevering van de Rijshorst aan de nieuwe bewoners had contractueel niet mogen gebeuren. De Hoogeweg en het nog aan te leggen deel hiervan wordt niet aangelegd zoals dat in de vergunning staat en gepubliceerd is in de Staatscourant van 2015. De weg is plotseling meters in westelijke richting verschoven en ligt nu vele vierkante meters over de grond van Bos. En de familie Bos krijgt bij verkoop van hun perceel voor nieuwe woningen, natuurlijk geen geld meer voor vierkante meters die onder een weg liggen. Dat scheelt alleen al tonnen aan bouwgrond. Bovendien is de verkeersveiligheid van fietsers door de veranderde ligging straks in het geding en wordt de weg nu zo aangelegd dat de bewoners van Essendael erg veel last krijgen van het lichtschijnsel van koplampen van auto’s. Die weg was natuurlijk niet voor niets anders ingetekend en vergund. De familie Bos heeft de verdere aanleg ervan, over hun grond, dan ook direct stilgelegd.’’
“Jammer is verder dat de gemeente geen enkele actie heeft ondernomen om de aanleg van de weg en de ligging hiervan te controleren, ondanks diverse verzoeken hierom. Er kwam alleen een brief van de gemeente binnen bij de familie Bos waarin gedreigd werd met onteigening. Maar bovenal leeft bij Peter en Marjenne Bos de vraag waarom zij op geen enkele manier door de gemeente betrokken zijn bij het opstellen van deze side-letter die toch over hun eigendom gaat. Zijn de bewoners van Essendael mogelijk op een verkeerd spoor gezet door aan hen een zogenaamd koopcontract te overhandigen tussen de familie Bos en Zoeteman waarin de koopprijs om privacy overwegingen zwart is gemaakt. Stond er dan wel een prijs onder dat zwartgemaakte gedeelte?’’
“Uit een mail van de gemeente, begin 2018, blijkt dat de gemeente al die jaren alleen over de eerste en laatste pagina van het koopcontract onder voorwaarden tussen de familie Bos en Zoeteman heeft beschikt. Zowel de bewoners van Essendael als de gemeente dachten dus dat Zoeteman al eigenaar was van de grond van Bos. Mede hierom en zonder enig verder kadastraal onderzoek of navraag bij de notaris door de gemeente, werd er in maart 2016 een aan/verkoopcontract getekend tussen de gemeente en Zoeteman. In dit koopcontract werden alle smalle gemeentelijke percelen grond rondom de boerderij van Bos en het huis van Heerdt door de gemeente aan Zoeteman verkocht, terwijl de familie Bos deze stukken grond al zeventien jaar onderhield. Een eventuele andere koper voor de Hooge Stee dan Zoeteman zou daardoor rondom afgesloten komen te zitten en geen aansluiting voor de nieuwe woningen op de openbare weg kunnen realiseren. Eigenlijk heeft de gemeente hierdoor aan Zoeteman het alleenrecht gegeven om de Hooge Stee te herontwikkelen en de familie Bos is daarmee overgeleverd aan één koper. Dat kan en mag een gemeente natuurlijk nooit in de hand werken.’’
“Bovendien, waarom heeft de gemeente deze grond niet eerst aan de ‘omliggende eigenaren’ aangeboden maar aan Zoeteman?’’, vinden Peter en Marjenne Bos. “De gemeente heeft namelijk geen enkel kadastraal onderzoek gedaan en omdat ze daar alleen over de eerste en laatste pagina van het ‘koopcontract onder voorwaarden’ tussen ons en Zoeteman beschikten, kenden ze ook niet de ontbindende voorwaarden die erin stonden en wisten ze dus niet dat het contract eind 2016 al ontbonden was. Daarnaast heeft de gemeente geen ‘meerwaarde clausule’ in het koopcontract tussen de gemeente en Zoeteman laten zetten. Eventuele winsten bij verkoop van gemeentegronden zijn dus voor Zoeteman. En ook heeft de gemeente geen terug-lever verplichting aan de gemeente opgenomen, mocht Zoeteman fase 2 niet gaan realiseren. Bovendien heeft de gemeente bij die verkoop een hypothecaire lening van meer dan twee ton verstrekt aan Zoeteman. Daar had toch eerst de gemeenteraad haar goedkeuring moeten verlenen? Eerst om een lening te verstrekken aan een aannemer en als tweede omdat het bedrag hoger is dan één ton, zoals dat ook in het Treasury-statuut van de gemeente staat. We hebben het college ook hier meermaals om gevraagd, maar nooit een antwoord gekregen. En er kan geen sprake zijn van een ‘technische handtekening’ van de burgemeester want dat koopcontract is binnen korte tijd, vanwege alle fouten die erin stonden, twee keer gepasseerd bij het college. En zelfs nu staan er nog fouten in.’’
En nu is de bal onlangs naar buiten toe aan het rollen geraakt door een Raadsinformatiebrief van het college aan de gemeenteraad voor de gemeenteraadsvergadering van 4 maart. Tot nu toe heeft de familie Bos de kwestie steeds intern willen regelen in gesprekken met beide wethouders. Door de Raadsinformatiebrief, die op de openbare gemeentelijke website staat, voelde de familie Bos zich gedwongen naar buiten te treden. Zij hebben ook gevraagd om de brief te rectificeren, in te trekken of om in gesprek te gaan, maar daar heeft het college, behalve een ontvangstbevestiging, volgens hen nog steeds niet op gereageerd. “Behalve een belletje op maandagmiddag 4 maart, dus vlak voor de gemeenteraadsvergadering, over het feit dat er mogelijk een rectificatie van de Raadsinformatiebrief zou komen. Maar ook daar hebben we nooit meer wat van vernomen.’’
In de Raadsinformatiebrief stelt het college onder meer dat ‘er nog altijd sprake is van een juridisch binding tussen de eigenaar van de Hooge Stee en OBD’. “Niet juist’’, volgens de adviseur. “Het koopcontract is eind 2016 dus al ontbonden. Dit is tevens bevestigd door de advocaten die de familie Bos ten einde raad door de uitspraken van de gemeente maar heeft ingeschakeld.’’ Daarnaast stelt de gemeente in deze Raadsinformatiebrief een realisatieovereenkomst te hebben met OBD waarin staat dat het ‘om het totale plan te voltooien noodzakelijk is dat OBD en Bos tot overeenstemming komen over de verplaatsing van de Hooge Stee’. De adviseur: “Waarom. Er is helemaal geen contract (meer) tussen die twee partijen. En bovendien kwam met deze Raadsinformatiebrief plotseling een realisatieovereenkomst boven water. De gemeente heeft die nooit genoemd tijdens de vele gesprekken die met ons zijn gevoerd. En wat is dan de einddatum van deze overeenkomst die gebruikelijk vermeld wordt. Of is de gemeente ook dat vergeten op te nemen.’’
Verder stelt de gemeente in de brief dat ‘de eigenaar van de Hooge Stee en OBD aan zet zijn’. De adviseur: “Wij zien geen enkele verplichting om met Mels Zoeteman te gaan praten. Die is er dus namelijk ook niet. Er zijn meer ontwikkelaars/bouwers op de wereld en in deze gemeente dan alleen Zoeteman.’’ Tot slot meldt de gemeente nog in de brief dat zij ‘in het afgelopen jaar meermalen heeft aangeboden te willen bemiddelen tussen de partijen’. “Dat aanbod is er zeker geweest’’, aldus de adviseur. “Maar er is geen enkele verbintenis meer tussen Bos en Zoeteman, dus waarom dan bemiddelen tussen deze twee. Er zou bemiddeling plaats moeten vinden tussen de gemeente en Zoeteman.’’
Naar aanleiding van deze Raadsinformatiebrief vonden Peter en Marjenne Bos dat ze wel naar buiten moesten treden en daarom heeft Tammo Beishuizen namens hen het college een brief geschreven en heeft hij ingesproken tijdens een raadsvergadering. Met het verzoek om de Raadsinformatiebrief te wijzigen of in te trekken.
De adviseur: “Maar tot op heden heeft de familie Bos helemaal niets meer gehoord van het college. Wel hebben de familie Bos en haar adviseurs na de gemeenteraadsvergadering van 4 maart een overleg gehad op 12 maart in het gemeentehuis met alle fractievoorzitters, waarna op maandag 18 maart een besloten (geheime) commissievergadering over dit onderwerp is gehouden. En daarmee zijn de raadsleden waarschijnlijk ook meteen monddood gemaakt. Die kunnen er in de openbaarheid mogelijk niets meer over zeggen. Gelukkig heeft de NAP voor die tijd nog wel schriftelijk vragen gesteld over dit onderwerp, maar ook die zullen nu waarschijnlijk ook wel in beslotenheid beantwoord gaan worden. Als laatste hebben we een WOB-verzoek ingediend bij de gemeente over de realisatieovereenkomst. Wij willen die overeenkomst tussen de gemeente en Zoeteman graag inzien. Maar ook daar doet de gemeente moeilijk over. Het gaat toch over een overeenkomst tussen de gemeente en een aannemer over grond die geheel in bezit is van de families Bos en Heerdt? Waarom mogen we die dan niet inzien?’’
Ondertussen beraadt de familie Bos zich over een financiële claim richting de gemeente. Door de vertraging, de kosten voor de adviseurs en de advocaat, de gestegen nieuwbouwprijzen voor de terugbouw van de Hooge Stee en de jarenlange vertraging bedraagt dit bedrag volgens hen al gauw vele tonnen.
Betrokken wethouder Bas Boender van Albrandswaard kan niet inhoudelijk reageren op dit verhaal omdat de gemeente geheimhouding heeft opgelegd aan dit dossier. Aannemer Mels Zoeteman verblijft momenteel in het buitenland en zal komende dinsdag inhoudelijk zijn reactie geven.