door Geert van Someren

De werkwijze van de gezamenlijke ambtelijke organisatie van de drie gemeenten Ridderkerk, Barendrecht en Albrandswaard zal de komende jaren hoe dan ook meer lokaal worden dan nu het geval is. Dat blijkt uit de plannen voor de toekomst van die BAR-organisatie. Daarbij moet onder andere meer rekening worden gehouden met lokale contexten en de uiteenlopende financiële mogelijkheden van de drie gemeenten. Bekend is bijvoorbeeld dat Ridderkerk er financieel beter voor staat dan Barendrecht.

Zowel in de Ridderkerkse als de Barendrechtse politiek gingen los daarvan onlangs stemmen op om de formeel in 2014 gestarte samenwerking op de helling te zetten. Die wens is in Ridderkerk onder andere ontstaan, nadat de lokale politiek moest constateren dat een eigen beleid op bijvoorbeeld het terrein van het WMO-vervoer niet meer zonder meer mogelijk was. Uiteindelijk regelde overigens wethouder Franzen dat alsnog, mede onder druk van lokale maatschappelijke organisaties.

Vier varianten
In de BAR- organisatie zijn inmiddels vier denkrichtingen op papier gezet. Bij de eerste variant wordt de huidige werkwijze versterkt. Elk van de drie gemeenten krijgt echter als extra een “ambtelijke schil” om het college van B&W. De directeuren moeten meer invulling geven aan hun rol van strategisch adviespartner van de bestuurders. Dat zou meer “couleur locale” mogelijk maken.

In de tweede variant worden de medewerkers aan één van de drie gemeenten gekoppeld. Dat is hun primaire taak. “Op deze wijze is er meer focus op het realiseren van de eigen gemeentelijke opgaven en tegelijkertijd blijven de samenwerking en de kennisuitwisseling tussen vakcollega’s behouden. Elke gemeente vormt een lokaal managementteam onder verantwoordelijkheid van de gemeentesecretaris”. Voor de delen van de organisatie die zich niet met politiek bestuurlijke zaken bezig houden, verandert er niets. Dat betreft volgens het plan afdelingen als personeelszaken, informatiebeheer, juridische zaken, organisatie, facilitair, financiën, automatisering, communicatie en huisvesting.

Teams opknippen
Dat laatste geldt ook voor de derde variant. Daarbij worden de primaire processen per gemeente uitgevoerd. De medewerkers die zich daar mee bezighouden, worden verdeeld over de drie gemeenten. De bestaande functionele teams worden opgeknipt in teams per gemeente. Een uitzondering vormen die specialistische functies die zo schaars zijn dat er niets op te knippen valt. Elke gemeente vormt een lokaal managementteam onder verantwoordelijkheid van de gemeentesecretaris.

De vierde variant is de meest ingrijpende. Dan blijven drie aparte gemeentelijke organisaties over, die alleen bepaalde diensten delen. “Binnen deze denkrichting wordt de BAR-organisatie voor een groot deel ontmanteld en krijgt elke gemeente haar eigen ambtelijke organisatie. Die wordt aangestuurd door een gemeentelijk managementteam onder verantwoordelijkheid van de gemeentesecretaris”.

Experimenten
Uit de informatie van het bestuur blijkt dat binnen de BAR-organisatie “de komende tijd de denkrichtingen verder zullen worden verkend en besproken”. “Tevens biedt het dagelijks bestuur ruimte aan de organisatie om ervaring op te doen op onderdelen van de gedane suggesties, bijvoorbeeld door te experimenten op kleine schaal. Wanneer mede op basis hiervan een duidelijker beeld ontstaat van de mogelijkheden en consequenties wordt een voorstel geformuleerd”.

De besluitvorming over dat voorstel zal uiteindelijk aan de drie afzonderlijke gemeenteraden zijn. Daarbij zouden problemen kunnen ontstaan als de een iets anders wil dan de ander. Verwacht mag worden dat het onderwerp deel uitmaakt van diverse lokale partijprogramma’s in de aanloop naar de verkiezingen voor de gemeenteraad. Die vinden in maart volgend jaar plaats.