Veel inwoners zal het woord “sociaal domein” weinig zeggen. Echter, als we het hebben over de WMO, huishoudelijke hulp, verstrekking van hulpmiddelen zoals trapliften en scootmobiels, jeugdzorg, passend onderwijs, werk en inkomen, sociale werkplaats, dan zegt het ons wel wat. Voor 2015 zat een gedeelte van deze voorzieningen al bij de gemeente. In 2015 kwamen daar nog een groot aantal taken bij zoals de totale jeugdzorg en de maatschappelijke ondersteuning van ouderen, in welke vorm dan ook.

Daarbij werd er van overheidswege flink bezuinigd, meer dan 10 %, terwijl de hulpvraag toenam. De gedachte van het rijk voor de bezuiniging was dat inwoners eerst moesten kijken op eigen kracht uit de problemen te komen met behulp van familie en vrienden. Men moest dus ineens voor elkaar klaar staan.

De afgelopen 30 jaar hebben opeenvolgende kabinetten gewerkt aan een extreme individualisering van de samenleving. Des te opmerkelijker was dan ook het feit dat bij de overheveling van taken van rijk en provincie naar de gemeente, men niet meer uitging van dit systeem van individualisme maar dat men vond dat er weer een beroep moest worden gedaan op elkaar. Een bijzondere wending waarbij men dacht dat 30 jaar ingezet beleid in een handomdraai om te zetten zou zijn.

Een complete misvatting naar nu blijkt. Belastingdienst en sociale regels voor mantelzorger waren en zijn nog steeds niet afgestemd op bijvoorbeeld iemand die mantelzorg levert aan zijn inwonende oude moeder of vader en vervolgens belast wordt en gekort op de uitkering omdat er een huishouden gedeeld wordt. Een ander punt van aandacht is de overheveling van de jeugdzorg van de provincie naar de gemeenten. De jeugdzorginstellingen hebben hier nooit in geloofd tot op de dag van vandaag en proberen waar mogelijk de lobby aan te wenden de jeugdzorg weer te centraliseren.

Het sociaal cultureel planbureau geeft aan in een rapport, het zoveelste rapport, dat de zorg uitgevoerd door de gemeente niet op orde is. Dat is ook niet verwonderlijk, want door de vergrijzing en de laagdrempeligheid, van met name de jeugdzorg bijvoorbeeld via de sociale wijkteams, is de vraag drastisch toegenomen. Veel gemeenten worstelen hierdoor met grote tekorten. En het zou de Rijksoverheid daarom ook sieren om de financiële tekorten, veroorzaakt door de overheveling van het sociaal domein naar de gemeenten, op te lossen.

Zeker in deze coronatijd waar jong en oud het moeilijk hebben is het van belang dat gemeenten ongehinderd hun werk kunnen uitvoeren.