De beëdiging van het kabinet-Rutte IV op 10 januari 2022 markeerde het einde van de langste en rommeligste formatie ooit, met een diepe vertrouwenscrisis. Hoewel de vier partijen uit Rutte III onverwacht toch met elkaar doorgingen en een nieuwe bestuurscultuur beloofden, was het tweede kabinet van VVD, D66, CDA en ChristenUnie van begin af aan wankel. Weinig mensen in politiek Den Haag verwachtten dat het kabinet de rit zou uitzitten. Na 543 dagen is het kabinet gevallen vanwege de geklapte asielonderhandelingen.

Op de bordesfoto van Rutte-IV stonden de ministers nog op 1,5 meter afstand van elkaar vanwege de coronaregels. Herstel uit de coronacrisis en herstel van vertrouwen op het Binnenhof leek het thema te zijn van dit nieuwe kabinet. Maar al snel veranderde dat, toen Rusland Oekraïne binnenviel een dikke maand na het aantreden van het kabinet. De oorlog in en de steun aan Oekraïne speelden een hoofdrol in politiek Den Haag, en de regeringspartijen waren veelal eensgezind.

De onrust speelde weer op toen stikstofminister Christianne van der Wal in juni 2022 een 'stikstofkaartje' publiceerde, met op elke plek in Nederland aangegeven hoeveel de stikstofuitstoot verminderd moet worden. Dit leidde tot heftige boerenprotesten en bedreigingen. Hoewel VVD-coryfee Johan Remkes ging bemiddelen, nam CDA-leider en vicepremier Wopke Hoekstra afscheid van de deadline 2030 om de stikstofuitstoot te halveren, tot ergernis van veel andere kabinetsleden. Even later stapte minister van Landbouw Henk Staghouwer op, omdat het hem niet lukte perspectief voor de boeren te schetsen.

Remkes adviseerde uiteindelijk een landbouwakkoord, maar dat is er nooit gekomen. Vorige maand klapte de onderhandelingen over dat belangrijke akkoord met de sector, een belangrijke nederlaag voor het kabinet.

De zomer van 2022 stond naast de stikstofdiscussie (waarin D66 en CDA tegenover elkaar stonden) in het teken van de asielcrisis. Mensen sliepen buiten bij Ter Apel, en verschillende organisaties sloegen alarm over de situatie van asielzoekers in Nederland. Vooral de VVD trok een harde lijn en eiste maatregelen. Een zwaar bevochten akkoord leidde ertoe dat er een spreidingswet zou komen, hoewel een deel van de maatregelen in het compromis op zware kritiek van onder meer de Raad van State kon rekenen.

De VVD ging uiteindelijk akkoord, maar alleen nadat partijleider en premier Mark Rutte had beloofd zich persoonlijk in te zetten voor het verminderen van het aantal asielzoekers.

Na de Provinciale Statenverkiezingen van maart 2023 zette het CDA de boel weer op scherp door een heronderhandeling te eisen van de stikstofparagraaf in het coalitieakkoord. Die onderhandelingen zou pas na de zomer worden gevoerd, tot ongeloof bij de oppositie.

Een flink deel van diezelfde oppositie vroeg het kabinet overigens ook zijn biezen te pakken naar aanleiding van het verslag van de parlementaire-enquêtecommissie die het Groningse gasdossier onderzocht. De commissie trok spijkerharde conclusies over de rol van de overheid in de gaswinning, en ook specifiek van Rutte.

Vorige maand verloor het kabinet nog een tweede bewindsman. VVD-minister Dennis Wiersma van Onderwijs stapte op nadat er opnieuw een klacht was binnengekomen over zijn gedrag. In april was zijn wangedrag tegen ambtenaren naar buiten gekomen. De bewindsman beloofde daarop beterschap.

Intussen leek het kabinet in het voorjaar van 2023 even voor de wind te gaan: de coalitie werd het eens over de eerste bezuinigingsmaatregelen in jaren. Ook kwam er een akkoord voor klimaatmaatregelen ter waarde van 28 miljard euro, en kreeg minister Carola Schouten haar belangrijke pensioenwet door de Tweede en Eerste Kamer.

Rond de start van de zomerstop van het parlement ging het op het Binnenhof mis. Een asielruzie mondde opnieuw uit in een vertrouwenscrisis.