Preventie kan mensen langer gezond houden, maar bespaart niet automatisch zorgkosten voor de maatschappij. Dat wordt wel vaak aangenomen, maar het Centraal Planbureau (CPB) concludeert in een studie dat het vaak slechts om uitstel van zorgkosten gaat.

"Preventie kan helpen ongezonde levensjaren te beperken en kan op de korte termijn zorgkosten uitstellen. Maar onder andere door de langere levensverwachting kunnen Nederlanders uiteindelijk meer zorgkosten maken tijdens hun leven", leggen de onderzoekers uit. Dan gaat het bijvoorbeeld om kosten voor langdurige zorg.

Preventieprogramma's die het risico op niet-dodelijke ziekten als diabetes verlagen, kunnen mogelijk wel leiden tot lagere kosten. "Dergelijke ziekten brengen hoge kosten met zich mee voor voortdurende behandeling en verzorging. Het voorkomen ervan kan kostenbesparend zijn", meldt het rapport.

Van groot belang

Het CPB benadrukt dat preventie hoe dan ook "van groot belang" is, ook als het niet per se tot lagere zorgkosten leidt. Gezondheidswinst versterkt ook "de samenleving als geheel" door een hogere levenskwaliteit, een hogere productiviteit en een "actievere deelname aan sociale en economische activiteiten", somt het planbureau de voordelen op. "Gezondheid is dus niet alleen een uitgavenpost, maar kan ook gezien worden als een doel op zich."

In deze studie keek het CPB door een economische bril naar preventie. Grofweg onderscheidt het planbureau drie categorieën: preventie draait om het voorkomen of tijdig opsporen van ziekten, maar ook om het bevorderen van een gezonde leefstijl (niet roken, regelmatig bewegen, niet te veel alcohol drinken). Daarnaast gaat het over het beschermen van de gezondheid, bijvoorbeeld door schoon drinkwater, goede sanitaire voorzieningen en het voorkomen van blootstelling aan schadelijke stoffen.

Complex

Effectief preventiebeleid uitvoeren is volgens het CPB "complex". Het budget is relatief laag, zeker vergeleken met de totale zorguitgaven. "De financiering van preventie is ook lastig, omdat de kosten voor de baten uitgaan en de financiële gevolgen over verschillende partijen worden verdeeld." Samenwerking tussen verschillende beleidsterreinen is daarom "cruciaal", concluderen de onderzoekers.