Asielminister Marjolein Faber kan 1 miljard euro besparen door de asielopvang beter te organiseren. Dure noodopvangplekken zijn dan niet meer nodig, stellen de Adviesraad Migratie (AM) en de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) in een adviesbrief. Hun aanbevelingen schuren met het beleid van de PVV-bewindsvrouw. Zo raden ze aan om afspraken te maken over de verdeling van asielzoekers, terwijl Faber juist een streep wil trekken door de spreidingswet die dit moet regelen.

De huidige opvangproblemen en bijkomende onrust heeft het Rijk volgens de raden zelf veroorzaakt en de nieuwe kabinetsplannen maken hen bezorgd over de houdbaarheid van het asielopvangstelsel. Het veelvuldig op- en afbreken van noodopvang "kost onwijs veel geld, tijd en moeite van alle betrokkenen", aldus een woordvoerder. Ook geeft het "geen mogelijkheid tot contact met betrokken burgers". De raden stellen alternatieven voor die "goedkoper, duurzamer en praktisch uitvoerbaar" zijn.

Volgens de raden moeten uitvoeringsorganisaties een "realistische, meerjarige begroting" krijgen. Alleen dan kunnen ze minder afhankelijk worden van noodopvang in evenementenhallen en vakantiewoningen. Ook op dit punt heeft Faber veel kritiek gekregen, onder andere van de Algemene Rekenkamer. Die voorziet grote problemen als ze 3,5 miljard euro wil bezuinigen op het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) in 2027. Dat staat volgens de rekenmeesters niet in verhouding tot het aantal asielzoekers dat tegen die tijd wordt verwacht.

Uitvoeringsorganisaties

Na ook forse kritiek in de Tweede Kamer is Faber bereid toch meer geld te steken in uitvoeringsorganisaties. Ze heeft hier meer duidelijkheid over beloofd bij de Voorjaarsnota in april.

Een ander advies aan Faber is om beter te luisteren naar medeoverheden als gemeenten en uitvoeringsorganisaties als ze haar plannen maakt. Gemeenten hebben regelmatig geklaagd over het gebrek aan contact met de minister.

Sociale huurwoningen

Woonminister Mona Keijzer (BBB) wil dat gemeenten vluchtelingen met verblijfspapieren niet langer met voorrang in sociale huurwoningen plaatsen. Om deze statushouders toch van een dak te voorzien, wil Faber zorgen voor meer doorstroomlocaties. Normaal gesproken konden de vluchtelingen hier één jaar terecht, maar dat verlengde ze naar drie.

De adviseurs vinden het "naïef" dat ze dit wil regelen "zonder solide financieel plan en heldere afspraken". Ze vinden het "noodzakelijk" dat de statushouders zicht houden op een normale woning. Anders worden de doorstroomlocaties "uitzichtloze dicht-slib-locaties", vrezen zij.