Laten we voorop stellen, dat ik tevreden ben met mijn achternaam. De vraag waar ik vandaan kom, beantwoord ik nooit verontwaardigd met “Nederland natuurlijk”, maar met: “Mijn overgrootvader kwam uit Noorwegen.”

Meisjesnaam

In de tijd toen mijn vrouw en ik trouwden (heel lang geleden) was het min of meer mode om als vrouw je eigen meisjesnaam te blijven gebruiken. Het gaf wat ongemak met het paspoort, bij de burgerlijke stand en met andere administratie. Ook afgelopen week moest ik bij een ziekenhuisopname de zoekende assistente helpen door de meisjesnaam van mijn vrouw te noemen, hoewel ze al heel lang twee achternamen gebruikt. Kortom, het is niet altijd handig. Soms is het grappig: we hebben op vakantie een leuke vrouw leren kennen die mevrouw Vogel-Kooij heet. Zo schijnt er ook een mevrouw Rook-Worst te bestaan.

Regentenadel

In de 19e eeuw bestond de mogelijkheid via een Koninklijk Besluit de achternaam van de moeder vast achter de familienaam van de vader te plaatsen; er moest flink voor betaald worden aan de familie Van Oranje-Nassau. Zo bleef de familienaam van moeder doorleven en tegelijkertijd was het – vanwege de kosten - een teken van welstand. Er ontstond een soort regentenadel, want ook nu nog geeft een dubbele achternaam enig cachet. Het zou een reden kunnen zijn waarom mannen de achternaam van hun vrouw aan die van zichzelf toevoegen.  

Schamen

Ik ken ook een politicus, die zich klaarblijkelijk schaamt voor zijn Nederlandse achternaam en die de naam van zijn vrouw officieel heeft aangenomen. De zijne is volledig in rook opgegaan. Hij zal, gezien zijn politieke voorkeur (socialist) Nederland wel als een oud koloniaal rijk zien waar de welvaart is gevestigd op een verwerpelijk imperialistisch verleden: slavernij en uitbuiting troef. Maar nu doet zich het merkwaardige feit voor, dat hij een naam heeft aangenomen uit een land dat eeuwenlang andere landen heeft veroverd en gebrandschat, kinderen roofden voor hun leger*, geloofsdwang oplegde aan alle onderworpen volkeren en steden, kerken en kloosters liet verwoesten. Bovendien tot in de vorige eeuw talloze genocides pleegde en dat nimmer ook maar één bijdrage heeft geleverd aan de positieve ontwikkeling van de mensheid. Er komt, om zo te zeggen, geen Leeuwenhoek, Huygens of Tinbergen vandaan.  

Nederlandse achternaam

In onze politieke wereld opereren ook enkele politici - Van Baarle en Klaver - die zich voor 100% associëren met de minderheden in ons land. Hun belangen staan centraal en de Nederlandse belangen zijn secondair. Ze bedrijven politiek zoals zij denken dat hun vaders het graag gezien zouden hebben, vermoed ik (ze hebben Nederlandse moeders). Ze doen alles om zich van de goede niet Nederlandse kant te laten zien. Nu doet het merkwaardige feit zich voor, dat ze ondanks hun inspanningen de achternaam van hun moeder gebruiken en niet die van hun vader. Waarom?

Niemand vraagt er ooit naar, hoewel de vraag voor de hand ligt. 

Wie het weet mag het zeggen. Aan vermoedens heb ik niets.

*Janitsaren