Uit de jaarcijfers over 2019 blijkt het aantal ATW-registraties (Arbeidstijdenwet) uit te komen op 228.965, een toename van circa 15.000 ten opzichte van 2018. Het aantal registraties is weliswaar licht gestegen, maar het plansysteem speelt soms parten. De Basisvoorziening Capaciteitsmanagement (BVCM) zegt vaak dat iets een ATW-overtreding is, terwijl dat niet zo is.

De Arbeidstijdenwet bevat regels over werktijden, rusttijden, pauzes en nachtdiensten. De wet is belangrijk om politiemedewerkers veilig en gezond te laten werken en om een goede combinatie tussen werk en privé mogelijk te maken. Het is dan ook belangrijk om die ATW-cijfers te monitoren. Bij de politie zijn die cijfers jaren achtereen gedaald. In 2019 echter steeg het aantal registraties naar bijna 229.000. Dat komt neer op gemiddeld vier registraties per medewerker per jaar. De cijfers worden verder beïnvloed doordat leidinggevenden BVCM niet altijd goed gebruiken en verkeerd fiatteren.

Uitzonderingen mogelijk
Politiemedewerkers schrijven de ‘overtredingen’ vaak toe aan het stijgende aantal evenementen, waar ze vaak meer uren maken dan gepland. De Arbeidstijdenwet biedt echter uitzonderingsbepalingen voor bijzondere situaties, zodat iedere medewerker de uren goed kan noteren en niet automatisch een overtreding volgt.

Trendsysteem
Een belangrijke factor voor een goede ATW-registratie is BVCM. Met het plansysteem kan de politie monitoren wat er op ATW-vlak gebeurt en of dat past binnen het beleid. BVCM biedt inzicht in trends en maakt het mogelijk om teams te benchmarken. Zijn er in een team op bepaalde dagen steeds overtredingen, dan biedt BVCM alle data om de roosters van dat team te bekijken. Aan de hand van die gegevens kan het rooster wellicht anders worden vormgegeven, zodat overtredingen minder snel optreden.

Overtredingen?
De stugheid van BVCM uit zich vooral op ander vlak. Zo ziet BVCM ATW-overtredingen die er niet zijn. Voorbeeld is het vakantieverlof. De ATW ziet dat als rust, terwijl dat volgens de rechtspositie van de politie jaarwerkplanuren zijn. BVCM telt die uren echter niet alleen als jaarwerkplanuren, maar ziet ze ook als arbeid conform de ATW. Zo ontstaan heel veel overtredingen in BVCM van bijvoorbeeld te weinig rust, terwijl er volgens de ATW niets aan de hand is.

Rechtspositie
Maar BVCM dateert van 2007/2008. Het is gebouwd rond de ingewikkelde rechtspositie van de politie en is nauw verweven met de Arbeidstijdenwet: Die wet is sinds 2007 niet wezenlijk veranderd. De rechtspositie van de politie daarentegen wel, met elke nieuwe cao. BVCM is daar niet voldoende op ingericht. Je kunt er moeilijk elke nieuwe cao-aanpassing in kwijt, waardoor de organisatie zich soms in vreemde bochten moet wringen. Niet alle verschillen in de ATW zijn toe te schrijven aan BVCM – een stijging is gewoon een stijging – maar het systeem is aan vervanging toe. Er worden daarom stappen gezet om het te vervangen. Dat proces moet aan allerlei eisen voldoen en vergt dus tijd.

Veilig en gezond werken
Uiteindelijk draait de ATW niet alleen om cijfers, maar om veilig en gezond werken. In de cao is daarom een afspraak gemaakt over ‘sociaal plannen’, een sturingsinstrument om overbelasting bij medewerkers te voorkomen. De verwachting is dat dit in het najaar kan starten.